Όταν ο Σωκράτης δίδασκε στις όχθες του Ιλισού...

Mαρμάρινη προτομή του Σωκράτη

τέλος 1ου - αρχές 2ου αι. μ.X. Pώμη, Mουσείο του Kαπιτωλίου

Αγαπητά ζουζουνάκια,

γνωρίσαμε πρόσφατα (στο μάθημα της Ιστορίας) ποιος ήταν ο Σωκράτης.

Ώρα να γνωρίσουμε και τα Τζιτζίκια του.

Ο ΜΥΘΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΖΙΤΖΙΚΙΑ

Σωκράτης

Και όσο για καιρό δα έχουμε. Κι έπειτα τα τζιτζίκια που κατά το συνήθιο τους μέσα στην κάψα τραγουδούνε και συνομιλούνε πάνω από το κεφάλι μας μού φαίνεται πως μας βλέπουνε. Αν λοιπόν μας έβλεπαν κι εμάς τους δύο, όπως τον πολύ κόσμο, το μεσημέρι να μη συνομιλούμε αλλά να είμαστε νυσταγμένοι και με το τραγούδι τους αποκαρωμένοι από αργία του νου μας, με το δίκιο τους θα μας περιγελούσαν, παίρνοντάς μας για τίποτα δούλους που ήλθαν σ' αυτούς εδώ, σ' αυτό το κατάλυμμα να κοιμηθούν, ωσάν πρόβατα που κάνουν μεσημέρι γύρω από το νερό. Αν όμως μας έβλεπαν να συνομιλούμε και να πλέωμε από κοντά τους σαν δίπλα από Σειρήνες αγοήτευτοι, το έπαθλο που έχουν από τους θεούς για να το δίνουν στους ανθρώπους, ίσως το έδιναν σε μας από θαυμασμό και εκτίμηση.

Φαίδρος

Και τι είναι λοιπόν αυτό που έχουν; Γιατί δεν έτυχε ως φαίνεται να τ' ακούσω.

Σωκράτης

Αληθινά όμως δε στέκει ένας άνθρωπος που αγαπάει τις Μούσες να μην έχει ακούσει αυτά τα πράγματα.

Να, λένε πως τα τζιτζίκια ήταν άνθρωποι κάποτε, προτού ακόμα να γεννηθούν οι Μούσες. Όταν όμως γεννηθήκανε οι Μούσες και πρωτοφάνηκε το τραγούδι, τόσο πια μερικοί από αυτούς τους ανθρώπους τα χάσανε από την τέρψη, που τραγουδώντας αμέλησαν να φάνε και να πιουν και, χωρίς να το νιώσουν, πεθάνανε.

Απ' αυτούς γεννήθηκε το γένος των τζιτζικιών παίρνοντας τούτο το βραβείο από τις Μούσες, δηλαδή να μην έχει αφότου γεννηθεί καμιά ανάγκη για τροφή, αλλά, χωρίς να τρώει και να πίνει, ν' αρχίζη ευθύς να τραγουδάει ως που να πεθάνει, κι έπειτα πηγαίνοντας στις Μούσες να τους φέρνει είδηση ποιος από τους ανθρώπους εδώ κάτω ποιαν απ' αυτές τιμάει.

Και να, στην Τερψιχόρη φέρνοντας την είδηση ποιοι την ετίμησαν, κάνουν προς αυτούς την αγάπη της μεγαλύτερη, και στην Ερατώ εκείνους που την ετίμησαν μ' ερωτικά τραγούδια όμοια και στις άλλες κατά το είδος της τιμής που ταιριάζει στην κάθε μια.

Μα στην πρεσβύτατη, την Καλλιόπη, και στην Ουρανία που έρχεται έπειτα από αυτήν, αγγέλουν εκείνους που περνούνε την ζωή τους με φιλοσοφία και που τιμούν εκείνων την τέχνη. Αυτές δα είναι που πιο πολύ απ' όλες τις Μούσες, έχοντας να κάμουν με τον ουρανό και με τους λόγους, και των θεών και των ανθρώπων, αρθρώνουνε την ομορφότερη φωνή.

Για πολλές δα λοιπόν αιτίες πρέπει να μιλούμε για κάτι και δεν πρέπει να κοιμόμαστε το μεσημέρι.

Πλάτωνος Φαίδρος, μετάφραση Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου

("Πλάτωνος Φαίδρος", Γ' έκδοση Αθήνα 1971)

Αυτά μας λέει ο Πλάτωνας πως κουβέντιαζε ο Σωκράτης με το μαθητή του, το Φαίδρο, μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα. Για να δροσιστούν από την αφόρητη ζέστη, δάσκαλος και μαθητής, είχαν πάει στις όχθες του Ιλισού - ναι, του Ιλισού! του γνωστού μας Ιλισού! - και είχαν ξαπλώσει απλώνοντας τα πόδια τους στο νερό...

Δυστυχώς εμείς, αν και ζούμε στις ίδιες όχθες, είναι αδύνατον να κάνουμε το ίδιο. Γιατί και τα νερά του ποταμού έχουν στερέψει και όσα ελάχιστα του έμειναν έχουν ένα ύποπτο πρασινωπό χρώμα. Ποιος θα τολμούσε σε τέτοια νερά να βάλει τα πόδια του;

Κι αλίμονο. Τι άραγε να έχουν τα σημερινά τζιτζίκια να πουν στις Μούσες για όλους εμάς που έτσι καταντήσαμε τον Ιλισό;

Να λοιπόν γιατί πρέπει εσείς να αναλάβετε δράση. Μήπως και καταφέρετε να κερδίσετε το βραβείο των τζιτζικιών. Αυτό που ο Σωκράτης έλεγε ότι έχουν από τους θεούς για να δίνουν στους ανθρώπους. Όταν βεβαίως οι άνθρωποι καταφέρουν να κερδίσουν το θαυμασμό και την εκτίμηση των τζιτζικιών.

Τι λέτε; Θα μπορέσετε;

Με αγάπη

η δασκάλα σας